Seçim Analizleri 19: Edirne - Giresun

Edirne:

Diğer Trakya illerinde de olduğu gibi Cumhur İttifakı'nın 2017-2019 arası oyunu arttırdığı yerlerden biri Edirne. 2017'de 29.5% olan Evet oyu, 2019'da 40%'ı geçen bir AKP+MHP oyuna dönüşmüş durumda. Ha keza 2019 belediye seçimlerinde de CHP merkez belediyeyi sadece 4% farkla 20 senenin en düşük yerel seçim farkı ile kazanmıştı. Trakya gibi bir bölgede makasın neden iktidar bloku lehine kapandığı ayrı bir tartışmanın konusu ancak ortada böyle bir durumun olduğu da yadsınamaz gerçek. Demografik yapı sebebiyle CHP'nin ve muhalefet blokunun bu makası tekrar açması, İç Anadolu ve Karadeniz'de oy oranını arttırmalarından daha kolay olsa gerek, dolayısıyla KK hedef olarak 70% seviyelerini belirleyebilir pekala. MV seçimlerinde ise 2018'deki 2 CHP-1 AKP-1 İYİP dengesinin bozulması, AKP'nin ciddi oy kaybettiği senaryoda dahi imkansıza yakın duruyor.

Giresun:

Karadeniz ortalamasını iyi yansıtan illerden biri Giresun. Erdoğan'ın ve Cumhur blokunun 63-65% seviyesindeki oyunu rahatlıkla koruduğu, geçişkenlik miktarının düşük olduğu bir il. Şehirde 2002'den beri AKP rahatlıkla birinci parti oluyor, aynı zamanda CHP de 20% seviyelerindeki oyu ile 1 vekil çıkarmayı başarıyor. CB seçimlerinde İmamoğlu faktörü ile KK 2017'deki 38.3%'lük Hayır blokunun üzerine 5% daha koyup 43% seviyelerini hedefleyebilir ancak yarışı Erdoğan'ın önünde bitirmesi her koşulda imkansıza yakın. MV seçimlerinde ise AKP 2018'deki 53.6%'luk oyundan sadece 3-4 puan kaybetse dahi 1 vekil kaybedecek gibi duruyor. Bu vekilin kime gideceği ise İYİP-MHP arasındaki yarışın kazanına bağlı olacak gibi duruyor, bu iki parti arasından hangisi diğerinden daha yüksek oy alırsa şehirdeki son vekilliği alacak. MHP 2018'deki 11%'lik oy oranını 2019 il genel mecliste 19.2%'ye çıkarmıştı, bu trendi korumaları halinde İYİP karşısında yarışa bir adım önde başlayacaklarını söyleyebiliriz.

Seçim Analizleri 18: Çanakkale - Çorum

Çanakkale:

2017-2019 arasında Cumhur İttifakı Trakya illerinde toplam oyunu kademeli bir şekilde arttırmayı başarmıştı, bu durumun sıçradığı illerden biri de Çanakkale. 2017'deki 39.5% Evet oyu önce 2018'de 44.3%'e, ardından da 2019'da 46%'ya çıktı. Bu durumla bir bağlantısı var mı bilinmez ancak KK-İmamoğlu-Yavaş üçlüsünün ilk ortak mitingini yaptıkları il de Çanakkale oldu propaganda sürecinde, hatta İmamoğlu 27 Nisan'daki Balıkesir mitingi öncesi Biga'ya tekrardan uğrayacak. Muhalefetin Türkiye genelinde istediği sonucu yakalaması için İç Anadolu ve Karadeniz'deki oyunu arttırmasının yanında Çanakkale gibi güçlü olduğu yerlerde de oy kaybetmemesi, aksine aradaki farkı olabildiğince genişletmesi gerekiyor. Çanakkale, 2018'de İnce'nin kazandığı 7 ilden biri olmuştu, dolayısıyla KK'nin burayı kazanmak açısından bir sorun yaşamayacağı aşikar, 400 binden fazla seçmeni bulunan şehirde 60% seviyelerini hedefleyip TR genelinde ilk turda 50%+1 hedefine değerli bir katkıda bulunmayı isteyecektir. MV seçimleri tarafında ise AKP'nin birinci olamadığı tek seçim 2015 Haziran (CHP) ancak ilden 4 vekil çıktığı ve AKP-CHP arası fark hep çok yakın seviyelerde olduğu için 2002'den beri 2 AKP-2 CHP dengesi devam ediyor. Bu seçimlerde CHP'nin 2018'deki 3.5%'lik farkı kapatıp birinci parti olması çok yüksek olasılık ancak bunun +1 vekile dönüşmesi bir o kadar zor. Burada muhalefet cephesine artı vekil yazacak parti ise İYİP olacak gibi duruyor. 2018'deki 16.8%'lik oylarını korudukları senaryoda dahi AKP'den 1 vekil çalıyorlar ve dağılım 2 CHP-1 AKP-1 İYİP şeklinde gerçekleşiyor. Muhalif seçmenin bu dengeyi gözeterek İYİP'e yönelme ihtimalini de düşündüğümüzde Millet İttifakı'nın Çanakkale'de toplam vekil sayısını arttıracağı kesin gibi.

Çorum:

Karadeniz ortalamasına paralel olarak 2017-2019 arası oy geçişkenliği çok az olan illerden biri de Çorum. Evet oyu, Erdoğan'ın oyu ve AKP+MHP oyu 65% seviyelerinde sabit seyretmiş bu 3 senelik süreçte. KK adına tabanın 35%'den başlaması, 40% ve üstünün ise çok ciddi bir başarı olarak değerlendirilmesi lazım. MV seçimlerinde ise Millet İttifakı'nın ortak liste ile vekil kazanma ihtimalini arttırdığı illerden biri Çorum. 2002'den beri CHP 20% seviyelerinden pek ileri gidemese de şehirdeki son vekilliği almayı başarıyordu daima. Bu seçimde ortak liste ile 35% seviyelerini almaları durumunda vekillik dağılımını 2 AKP-2 CHP olarak değiştirmeleri mümkün. Bu senaryonun ihtimalinin çok güçlü olmamasını sağlayan faktör ise MHP. CHP'nin aldığı oyun MHP'nin 2 katından fazla olması gerekiyor, 2018-2019 arası MHP'nin AKP'den oy çaldığını da düşünürsek AKP'nin kaybedeceği vekilin CHP yerine MHP'ye giderek Cumhur İttifakı içinde kalması en gerçekçi beklenti olur.

Seçim Analizleri 17: Düzce - Ağrı

Düzce:

AKP'nin 2002'den beri MV seçimlerinde tulum çıkardığı illerden biri olan Düzce'de 2018 seçimlerinde MHP son vekilliği kıl payı alabilmişti. 2017-2019 arası Cumhur bloku totalinin artması ve 2018-2019 arası AKP'den MHP'ye oy geçişi açısından Karabük'e çok benzer bir tabloya sahip Düzce, 2018'deki 19%'luk MHP oyu 2019'da 28%'e çıkmıştı. 2018 CB seçimlerinde Erdoğan'ın en çokg oy aldığı iller sıralamasında kendine 9. sırada yer alan Düzce, muhtemelen 2023'te de aynı liste yapıldığında ilk 10'da kalmaya devam edecektir, MHP seçmeninden ciddi bir kopuş olmadığı sürece Erdoğan'ın 70% altına düşmesi zor gözüküyor. MV seçimlerinde ise Millet İttifakı ortak liste yaparak büyük bir avantaj eline geçirdi, 2018'deki 22.8%'lik oylarını korusalar dahi CHP üzerinden 1 vekil çıkarmaya çok yakınlar, bu oranın 25 ve üstünü bulması halinde ise vekillik garanti diyebiliriz.

Ağrı:

HDP adına 2015 Haziran oyları ne kadar büyük bir başarı olsa da önümüzdeki seçimler için gerçekçi bir referans noktası veya hedef olmayacağı da aşikar, özellikle Doğu-Güneydoğu illerinde. Bu illerden biri de Ağrı. HDP, 2015 Haziran'da 77% gibi tarihi bir oy aldıktan sonra 2014 il genel meclis sonuçlarında oy oranı 45%'e kadar geriledi, merkezde de Savcı Sayan'dan 18 puan fark yiyerek belediye seçimlerinde de mağlup oldular. Bu seçimdeki projeksiyon açısından diğer bölge illerindeki argümanlar Ağrı için de geçerli, bu illerde HDP ya toplu bir başarı elde edecek veya 2017-2019'da olduğu gibi toplu bir mağlubiyet alacak, iller arası ciddi farkların görülmesi pek olası değil. MV seçimlerinde 2018'de 3 HDP-1 AKP dengesi bulunuyordu, bu dengenin HDP lehine bozulması imkansıza yakın, AKP lehine bozulması için de AKP'nin 2018'deki 28.8%'i 36-37% seviyelerine çıkarması gerekiyor. Sonuçların 2019'a yakın gerçekleşmesi durumunda olası bir ihtimal ama en gerçekçi beklenti 3 HDP-1 AKP dengesinin devam edeceği yönünde olsa gerek.

Seçim Analizleri 16: Yalova - Karabük

Yalova:

Oy dağılımlarına parti bazında değil de iktidar-muhalefet blokları açısından baktığımızda 2014 CB seçimlerinden beri 50-50 dengesinin bozulmadığı bir il Yalova. Erdoğan 2014'te 50.2%'lik oyu 2018'de korumayı başardı, 2017'de Evet oranı 49.7% idi, 2019'da ise il genel mecliste AKP+MHP oyu 52% olarak gerçekleşti. Bu açıdan bakıldığında komşu illeri olan Bursa ve Kocaeli'ye kıyasla 2017-2019 arası iktidar oylarındaki erimenin daha az gerçekleştiği bir il Yalova. Bu seçimlerde İnce'nin kendi memleketinde belirleyici bir faktör olabileceğini tahmin etmek mümkün, her ne kadar 2018'de Yalova'da iyi bir performans sergileyememiş olsa da. Alacağı oy oranını kestirmek elbette mümkün değil ancak ülke genelinde alacağı oy ortalamasının üstünde bir oy alacağını bekleyebiliriz İnce'nin Yalova'dan. KK'nin ise İnce faktörü sebebiyle 50%'yi aşamasa da yarışı Erdoğan'ın önünde bitirmesi kuvvetle muhtemel. MV seçimlerinde 2 AKP-1 CHP dengesi 2015 Haziran'dan beri bozulmuyor, bu seçimde de bozulması düşük ihtimal. Dengenin muhalefet lehine bozulması için ya CHP'nin 2018'deki 16 puanlık farkı kapatıp şehirde 1. parti olması veya İYİP'in oyunu 10%'dan 20% seviyelerine çıkarması gerekiyor. Memleket Partisi'nin de muhalefet oylarını böleceğini varsayarsak bu iki opsiyonun da olasılığı oldukça düşük.

Karabük:

2017-2019 arası Cumhur İttifakı'nın düzenli olarak oylarını arttırdığı illerden biri Karabük. 2017'de 60%'lık Evet oyu önce 2018 genel seçimlerinde 67%'ye, ardından 2019 il genel meclisi seçimlerinde 71% seviyelerine ulaştı. Haliyle iktidar bloku açısından hem toplam oy havuzu hem de trend açısından elinin güçlü olduğu illerden biri Karabük. CB seçimlerinde Erdoğan 65% seviyelerindeki oyunu korumayı, hatta belki de yukarı taşımayı amaçlayacaktır. MV seçimlerinde ise CHP 2018'de İYİP'in artık oyları sayesinde şehirde yıllar sonra bir vekil çıkartmayı başarmıştı ancak değişen sistem sonrası bu vekili korumak için ya şehirdeki ikinci sırasını kaybetmemesi veya oyunu 17%'den 23-24% seviyelerine çıkartması gerekiyor. 2018-2019 arası Cumhur bloku toplam oy açısından 4% artsa da AKP'nin oyu 53%'ten 43%'e inmiş, bu oyların da büyük çoğunluğu MHP'ye gitmişti. 2019'daki bu trendin devam etmesi halinde MHP'nin ikinci sırayı CHP'den geri alması ve dolayısıyla şehirdeki tüm vekillerin Cumhur İttifakı'na gitmesi en güçlü ihtimal olarak duruyor.

Seçim Analizleri 15: Karaman - Kırıkkale

Karaman:

Karaman gibi illerdeki denklemler MHP'nin ayrı listeyle girmesinin bir ayrılık değil, aksine Cumhur İttifakı içerisinde planlı bir hamle mi olduğu gibi bir komplo teorisini gündeme getiriyor. 2019'da AKP'den MHP'ye özellikli belli illerde ciddi bir oy akışı olmuş, bunun sonucu da 2018'de oy oranı 3-4%'e düştüğü tahmin edilen MHP'nin 11 belediye kazanması olmuştu. Bu illerden biri de Karaman. 2018'de 15% ile 3. olduktan sonra 2019'da hem merkez ilçede AKP'yi geçerek birinci oldular, hem de il genel meclisi sonuçlarına bakıldığında oylarını 15%'den 28%'e taşıdılar. Bu tablonun 2023'te de kendini tekrar etmesi ve değişen ittifak sistemi sebebiyle MHP'nin AKP'yi eriterek 2. sırayı CHP'den alması ve dolayısıyla 3. vekili CHP'den kapması gayet olası. Millet İttifakı'nda Karaman özelinde bir ortak liste olmadığını da göz önünde bulundurduğumuzda CHP'nin elindeki vekili korumasının tek yolu oyunu 16%'dan 23-24% seviyelerine çıkarması olacak gibi duruyor, İYİP'le ortak liste yapmamanın net eksi yazacağı illerden biri olabilir Karaman. CB seçimlerinde ise Erdoğan'ın Türkiye ortalamasıyla da paralel olarak belli bir düşüş yaşaması muhtemel ancak 60%'ın altına düşmesi çok uzak ihtimal duruyor. Erdoğan'ın Karaman'daki oyunda elbette MHP seçmeninin davranışı nihai belirleyici olacaktır, MHP'nin tekil olarak güçlü olduğu tüm illerde olduğu gibi.

Kırıkkale:

Değişen ittifak sisteminin Cumhur İttifakı'na artı yazdıracağı illerden biri de Kırıkkale. 2018'de MHP 24%, CHP ise 15% almasına rağmen İYİP'in 14%'lük artık oyu ile 3. vekillik MHP yerine CHP'ye gitmişti. Bu seçimde MHP 2. sıradaki yerini koruması halinde vekilliği garanti olacak. Son vekili almak için ise CHP veya İYİP'in AKP'nin yarısı kadar oy olması gerekiyor. Bunun olasılığı pekala var ancak ortak listeyle birinciliği ve dolayısıyla 2 vekilliği zorlayabilecekken şu anki tabloda ellerindeki tek vekili korumak için çabalayacak Millet İttifakı, tıpkı Niğde'de olduğu gibi. 2017-2019 arasında 62-67% arasında seyreden nispeten stabil bir grafiği var Cumhur İttifakı'nın Kırıkkale'de, dolayısıyla Erdoğan adına 2018'deki oy oranını korumayı hedeflediği illerden biri olabilir.

Seçim Analizleri 14: Siirt - Uşak

Siirt:

Bölge illerinin çoğunda olduğu gibi yarışın HDP-AKP arasında geçtiği bir il Siirt ancak AKP'nin ildeki gücü bölge ortalamasının üstünde. 2011'e kadar seçimlerde birinci oldular, 2017'de referandum sonucu kafa kafaya çıktı (52-48 Hayır) ve de 2019'da il genel meclis sonuçlarına göre birinciliği HDP'den geri aldılar. HDP için hep acı sonuçların çıktığı 2015 Haziran - 2019 il genel meclis karşılaştırmasında durum Siirt'te de değişmiyor, 65%'den 40%'a eriyen bir oy oranı var. 3 vekil çıkaran bir il olarak, birinci partinin kim olacağı kritik önem taşıyor, AKP 2019'da olduğu gibi yarışı önde bitirebilirse 2018'e kıyasla +1 koyabilir cebine. CB seçimlerinde ise 2017'deki 52% Hayır seviyesini korumak dahi bir başarı olacaktır Kılıçdaroğlu adına.

Uşak:

Mevcut anket ortalamalarına göre Cumhur İttifakı'nda 10 puana yakın bir kayıp söz konusu. Bu 10%'luk düşüşü Türkiye'nin tamamına eşit bir şekilde dağıtmak elbette mümkün değil; Karadeniz, İç Anadolu ve Güneydoğu'da kaybın Cumhur İttifakı adına daha düşük olacağını, büyükşehirler, Trakya, Ege ve Akdeniz'de ise 10%'u dahi aşabileceğini öngörebiliriz. İç Ege illerinden biri olan Uşak'ta da dolayısıyla tablo muhalefet adına daha verici. Geçmiş sonuçlara baktığımızda da muhalefetin Uşak'ta Türkiye ortalamasının üstünde bir kazanç sağlayacağına dair anektodlar yakalamak mümkün, bunlardan en değerlisi 2015 Haziran'da AKP+MHP iken 66% seviyelerinde iken 2017'de bu iki partinin desteklediği tasarının referandumda sadece 47% onay görmesi. 2019'da da il genel meclisi 52%'de kalarak, 2018'e kıyasla 5 puan kayıp yaşadılar. Bu kaybın daha da ilerleyerek ve hatta 2017 referandum seviyelerini de geçerek 42-43%'lere doğru düşmesini bekleyebiliriz. MHP seçmenindeki Erdoğan firelerinin ülkenin batısındaki illerde daha yoğun olduğunu hesaba kattığımızda Erdoğan cephesinde kaybın daha da keskin olmasını gözlemleyebiliriz, Kılıçdaroğlu'nun ilk turda 50% alması için Uşak'ta da yaklaşık olarak 60% seviyelerini zorlaması gerekiyor. Vekil seçimlerinde ise kilit parti İYİP. 2002'den beri süregelen 2 AKP-1 CHP dengesinin bozulması İYİP'in AKP'nin yarısı kadar aldığı senaryoda mümkün. 2018'de oy oranları 43% AKP, 13% İYİP olmuştu. AKP'nin 6-7 puan kaybettiği senaryoda İYİP'in oylarını 18% bandına çekmesi yeterli olacak vekil çıkarması için. Bu durumun Uşak seçmenine doğru bir şekilde aktarılması halinde CHP seçmeninden de stratejik olarak İYİP'e doğru bir kayma görebiliriz ki bu durum AKP'nin vekil kaybı yaşama senaryosunu daha da güçlendirir.

Seçim Analizleri 13: Niğde - Rize

Niğde:

Nevşehir'in güney komşusu Niğde, yakın tarihteki oy kırılımları açısından Nevşehir'e ciddi bir benzerlik gösteriyor. 2002'den beri AKP 42-57% arasında değişen oy oranlarıyla istikrarlı bir şekilde 1. parti olarak 2 vekil çıkarıyor, 3. vekillik ise CHP ve MHP arasında sürekli el değiştiriyor; 2002, 2011 ve 2015 Kasım'da CHP 2. parti olarak vekil çıkarırken, 2007 ve 2015 Haziran'da ise sıra MHP'ye geçmiş. 2018'de ise 0.6%'lık farkla yarışı MHP önde bitirse dahi CHP artık oy avantajıyla vekil çıkarmış. Bu seçimde de yine CHP-MHP arasında bir ikincilik yarışı izleyeceğiz gibi duruyor, sistemin değişmiş olması elbette MHP'ye yarayacak, CHP ise aradaki farkı oy oranını arttırarak kapatmaya çalışacak. CHP-İYİP ortak girilmemesinden dolayı kaçan fırsat listesine girebilecek illerden biri Niğde Millet İttifakı adına, ortak listeyle yarışı AKP'nin önünde bitirerek 2. vekili dahi almanın hayalini kurabilecekken şu anda MV dağılımının 3-0 Cumhur lehine bitmemesi ve ellerindeki  için İYİP seçmenin stratejik oy atarak CHP'ye yönelmesini bekleyecekler. 2017-2019 arası oy stabilliği açısından da yine Nevşehir'e benzer bir durumda, Cumhur İttifakı 60-65% seviyelerinden pek oynamamış, Erdoğan için MHP'nin oylarını benzer oranda aldığı senaryoda 2018 seviyelerini koruyabileceği illerden biri olacaktır Niğde.

Rize:

Erdoğan'ın memleketi olması sebebiyle siyaset sahnesinde daima adı geçen bir il Rize. 2018'de 81 ilin 63'ünü birinci bitiren bir parti için Türkiye'deki herhangi bir şehre 'kale' demek ne kadar doğru tartışılır ancak AKP'nin kalesi denildiğine Konya ile akla gelen iki şehirden biri Rize. 2017'de 75% ile Evet oyunun en yüksek çıktığı 2. il ve de 2018'de Erdoğan'ın en yüksek 3. oyu aldığı il 77% ile, Gümüşhane ve Bayburt'un gerisinde. Bütün bunların üstüne, 2002'den beri AKP'den başka vekil çıkarabilen bir parti olmamış, AKP 2011'den beri bütün seçimlerde minimum 65% seviyesini korumuş. Tahmin edilebileceği üzere 2018'de AKP+MHP-Erdoğan farkı da oldukça minimaldi, sadece 0.4%. CB seçimlerinde benzer bir tablonun ortaya çıkacağını, Erdoğan'ın yine 75% seviyelerini tahmin etmek mümkün. Ancak MV seçimlerinde enteresan bir durum var, Millet İttifakı oylarını 2018'e kıyasla çok da abartı olmayan bir seviyede arttırsa dahi 3. vekili alıp şehirdeki AKP dominasyonunu kırmaya çok yakın. Bu durumu ve "Rize'de dahi vekil çıkartıyoruz" demenin getireceği psikolojik üstünlüğü Millet İttifakı bileşenleri görmüş olacak ki seçime CHP'den ortak liste girerek bu olasılığı iyice güçlendirdiler. Millet İttifakı 2018'de 20.9% oy almıştı, bu seçimde 22-23% almaları dahi vekil çalmalarına yetecek. Cumhur İttifakı bunu kompanse etmek adına seçmenini daha çok MHP'ye yönlendirmeye çalışabilir ancak MHP'nin Karadeniz'de güçlü olduğu illerden biri değil Karadeniz, dolayısıyla bu taktiğin ne kadar işe yarayacağı şüpheli. MV seçimi sonuçları belli olmaya başladığında en çok konuşulacak illerden biri olmaya aday duruyor Rize.

Seçim Analizleri 12: Muş - Nevşehir

Muş:

HDP'nin Doğu-Güneydoğu illerindeki kronik sorunu Muş'ta da kendini gösteriyor. 2015 Haziran'da 70% ile zirve yapan oylar, en son 2019'da 44% ile dibi görmüştü. Dolayısıyla HDP özelinde Muş'u diğer bölge illerinden bağımsız olarak değerlendirmek pek doğru olmaz, bölge oylarında total olarak yukarı ya da aşağı yönlü performansı Muş'a da tezahür edecektir. CB seçimlerinde ise KK adına referans noktası 2017 olacaktır, 49.5%'lik Hayır oranını taban alıp üstüne koyabildiği kadar koymak isteyecektir. MV tarafında 2018'e kıyasla vekil sayısı 4'ten 3'e indi, bu haliyle 1. parti olan HDP'yi etkileyecek. Onun dışında ek bir vekil hareketi gözlemlememiz çok  zor duruyor Muş'ta, AKP'nin 2. vekili çıkarabilmek için yarışı HDP'nin önünde bitirmesi gerekiyor ki bunu 2019 gibi bölgede HDP'nin dip AKP'nin zirve yaptığı bir seçimde dahi yapamadılar. Millet İttifakı seçime ortak listeyle giriyor ancak 2018'deki toplam oyları 7.7% idi, vekil çıkarmak için minimum 23-24% seviyelerini görmeleri gerekiyor, oldukça zor bir iş.

Nevşehir:

Tıpkı Kastamonu'da olduğu gibi 2018'de CHP'nin ittifak artık oylarıyla uzun yıllar aradan sonra vekil çıkardığı bir il Nevşehir, 2002-2015 arasında AKP haricinde vekil çıkarabilen tek parti MHP olmuş 2015 Haziran'daki 27%'lik oyu ile. 2017-2019 arası oy akışının azlığı açısından İç Anadolu ortalamasına paralel hareket ediyor Nevşehir, iktidar blokunun oy oranı 65-70% seviyeleri arasında sabit seyretmiş. CB seçimlerinde Erdoğan'ın 2018'e kıyasla en az oy kaybı yaşayacağı illerden biri olması kuvvetle muhtemel Nevşehir'in, 2018'de 68% ile Cumhur İttifakı toplamından 3 puan aşağıda bitirmişti. MV seçimlerinde ise İYİP bölgede popüler bir ismi aday gösterdi, 2019'da 51% ile MHP'ye 18 puan fark atarak AKP'den belediye başkanı seçilen Rasim Arı. Millet İttifakı cephesinde ise Nevşehir özelinde bir ortak listenin bulunmadığını hesaba kattığımızda İYİP'in bu hamleyle yarışı CHP'nin önünde bitirmesi muhtemel ancak bunun vekil çıkarmaya yetebileceği şüpheli. Arı'nın İYİP'in 2018'deki 9%'luk oyunu 23-24% seviyelerine çıkartması gerekiyor, aksi halde Nevşehir'de Cumhur İttifakı lehine bir vekil geçişi yaşamamız olası.

Seçim Analizleri 11: Kastamonu - Kırklareli

Kastamonu:

Karadeniz'in bu seçimde muhalefet açısından belirleyici olacağı aşikar, nitekim İmamoğlu'nun seçim turunda buraya ağırlık vererek ilerlemesi de bunun göstergesi. Büyükşehirlerde her ne kadar belli bir oy kayışı olsa da bu trend Karadeniz ve Anadolu'ya yayılmadığı sürece Türkiye genelinde muhalefet açısından istenen seviyelere ulaşmak mümkün olmuyor, büyük bir başarı olarak anılan 2019 yerel seçimlerinde dahi Cumhur İttifakı'nın ülke geneli oyu 51.5% idi örneğin. Kastamonu da Karadeniz içerisinde muhalefet cephesinin hareket alanını genişletmesi gerektiren illerden biri. AKP'nin 2002'den beri en yakın rakibine 2 katından daha fazla bir fark attığı, 2017'de 64.8% ile Evet çıkan, CB seçimlerinde de Erdoğan'a sırasıyla 66% ve 69%'luk destekler veren bir il Kastamonu. 2017-2019 arasında ikitdar bloku oylarında kademeli bir artış gözlemlenmekte, 2019'da AKP+MHP'nin il genel meclisinde yakaladığı 78%'lik seviye Türkiye genelindeki en yüksek oranlardan biriydi. Kılıçdaroğlu, MHP seçmeninden belli bir miktar oy almayı hedefliyorsa bunun realize olacağı, yani MHP+Kılıçdaroğlu kombinasyonun hatrı sayılı seviyede çıkacağı illerden biri olmaya aday, dolaylı olarak AKP+MHP-Erdoğan farkının da en yüksek olacağı illerden biri olması beklenebilir. MHP'nin 2019'da belediyeyi AKP adayına 20 puan fark atarak alması ve il genel meclisinde 34.4% oy alması (+14.3% vs. 2018) bu beklentinin ara planını oluşturan veriler. MV tarafına gelirsek, 2018'de CHP ittifakının artık oylarının katkısıyla 15.6% oyuyla ilde 30 sene sonra ilk defa vekil çıkarmıştı. Bu vekili koruması için ya MHP'den 2. sırayı alması gerekiyor ki MHP'nin oyunu arttıracağını varsaydığımızda bu çok uzak bir ihtimal veya AKP oyunun yarısı kadar oy alması gerekiyor ki bu da 2018'deki 15.6%'yı 22-23% seviyelerine çıkarmak anlamına geliyor. CHP-İYİP ortak listesi halinde bu ihtimal çok daha kuvvetlenirdi ancak şu anda Kastamonu, Cumhur İttifakı'nın 2018'e göre vekil sayısını arttırabileceği aday illerden biri olarak göze çarpıyor.

Kırklareli:

CHP'nin Trakya'daki kalelerinden biri olan Kırklareli, 2017'de 71% ile Türkiye genelinde en fazla Hayır oyu veren 3. il olmuştu Tunceli ve Şırnak'ın arkasından. 2019'da ise Kesimoğlu'nun CHP'ye karşı bağımsız aday olarak çıkması ve bölünen oylar dolayısıyla belediyenin az kalsın MHP'yle gitmesiyle gündeme gelmişti Kırklareli. CB seçimlerinde Kılıçdaroğlu'nun en yüksek oy alacağı illerden biri olarak görmemiz mümkün Kırklareli'yi, 75% seviyelerinin üstünü görmesi gayet olası. MV seçimlerinde ise 2002'den beri 2 CHP - 1 AKP denklemi değişmiyor, bu seçimde de değişmesi zor gözüküyor. Muhalefet cephesi adına bu kez vekil çalma potansiyeli İYİP'te bulunuyor, CHP oylarını 47.5% seviyelerinden 60%'lara çıkaramadığı sürece 3-0 yapması çok zor ancak İYİP eğer ilde AKP'nin önünde 2. parti olmayı başarabilirse AKP'nin elindeki tek vekili alabilir, bunun için 2018'deki 10%'luk farkı (26%-16%) kapatmaları gerekiyor. AKP'nin 2018'de 1. veya 2. olamadığı sadece iki il bulunuyordu (Tunceli ve Iğdır), muhalif seçmen stratejik davranıp CHP'den ziyade İYİP'e doğru kayarsa Kırklareli bu seçimde AKP'nin ilk 2'yi alamadığı iller listesine katılabilir.

Seçim Analizleri 10: Hakkari - Kars

Hakkari:

Seçimin hikayesi Cumhur ve Millet ittifaklarının rekabeti üzerinden okunuyor doğal olarak ancak atlanmaması gereken bir unsur var ki, HDP hem CB hem MV seçimlerinde kilit parti olacak. Mecliste muhalefetin üstünlüğü sağlaması HDP'siz imkansız, aynı şekilde CB seçimlerinde Kılıçdaroğlu'nun seçilmesi HDP oylarının büyük bir kısmını almadan çok zor. Dolayısıyla HDP'nin (veya seçime girdiği parti YSP'nin) güçlü olduğu illerde Haziran 2015'e mi yoksa 2018-2019'a mı daha yakın performans sergileyeceği belirleyici olacak Türkiye geneli sonuçlarda. HDP, Haziran 2015'de 84.9% ile Türkiye genelinde en yüksek oy oranına Hakkari'de ulaşmıştı. Ancak bu seçimden itibaren -elbette bölgede yaşanan olayların da etkisiyle- Hakkari'de düşüş trendinde, 2017'de Hayır oyu sadece 67.5% idi, 2018'de HDP ve Demirtaş 70% oy aldı, ardından 2019 seçimlerinde ise il genel meclisinde 54%'te kaldılar, özetle 4 yıllık periyotta yaklaşık 30%'luk bir oy kaybı yaşadılar. Oy hedefi açısından Haziran 2015 artık gerçekçi bir referans noktası değil ancak en azından 2018'deki seviyelerine tekrardan ulaşması gerekiyor HDP'nin, bu sadece Hakkari için değil neredeyse bütün bölge illeri için geçerli. CB seçimlerinde Kılıçdaroğlu'nun Hakkari'de alacağı oy seviyelerini şu anda kestirmek çok zor çünkü hem HDP'nin bu dalgalı trendinden dolayı ildeki oy seviyesini bilmiyoruz hem de HDP seçmeni içerisinden Kılıçdaroğlu'na çıkacak oy oranını kestirmek zor. MV seçimlerinde ise 2018'de AKP 1 vekili MHP'nin artık oylarının yardımıyla kıl payı almıştı, dolayısıyla sonuçların 2018'e yakın çıktığı senaryoda HDP'nin denklemi 2-1'den 3-0'a geri çevirmesi muhtemel.

Kars:

Büyükşehirleri bir kenara bıraktığımızda üç ittifakın da varlık gösterebildiği nadir illerden biri Kars. 2018 seçimlerinde iki büyük ittifak ve HDP, 20%'nin üstünde oy almıştı. İktidar ve muhalefeti iki ayrı blok olarak düşündüğümüzde ise iktidar bloku 2017'deki 50%'lik oy oranının ardınan 2018'de 5%'lik bir kayıp yaşadı ancak 2019 il genel meclis sonuçlarına bunları geri topladı. CB seçimlerinde Kılıçdaroğlu'nun kendi ittifakı ve HDP'den gelecek oylar ile 1. olması gayet muhtemel, 2017'nin üstüne koyarak +55% seviyelerini de hedefleyebilir. Iğdır'ın komşusu olan ve Iğdır'daki kadar olmasa da yine de belli bir milliyetçi oyun bulunduğu şehirde Sinan Oğan'ın da Türkiye genelindeki en yüksek oylarından birini alacağını tahmin etmek mümkün. MV seçimlerinde ise 2018'deki 2 AKP-1 HDP dengesi Cumhur İttifakı aleyhine iki şekilde bozulabilir: i) HDP 6%'lık farkı kapatarak 1. parti olur ve AKP'den 1 vekil çalabilir ii) AKP 1. parti olsa dahi CHP oylarını 14%'ten 18% seviyelerine çıkarır ve 3 vekil AKP-HDP-CHP arasında eşit dağılır. Cumhur İttifakı 2018'deki toplam 45%'lik oy seviyesini korusa dahi, AKP'den MHP'ye doğru bir kayışın olduğu senaryoda ayrı listeler dolayısıyla AKP'nin HDP veya CHP'ye vekil kaybetmesi çok yüksek ihtimal duruyor.

Seçim Analizleri 9: Bolu - Burdur

Bolu:

Türkiye siyasetindeki varlığı 2019'dan sonra biraz daha görünür oldu Bolu'nun, bunun da sebebi elbette Tanju Özcan. 2019'da belediyeyi ilk defa CHP'ye getiren Özcan, ardından göçmen karşıtı söylemleriyle halktaki popülaritesini daha da arttırmıştı ancak CHP'den de 1 seneliğine geçici olarak ihraç edilmişti. Bu seçimde onun sahadaki varlığının kilit unsurlardan biri olacağı aşikar, nitekim Akşener'in şehirdeki mitingine destek vererek sahada olacağını gösterdi. 2019 il genel meclisi sonuçlarına baktığımızda Cumhur İttifakı'nın 2018'e kıyasla 67%'den 60%'a gerilmesi önemli bir done, Karadeniz bölgesinde çoğu ile kıyasla oy akışı açısından bir dinamizmin var olduğunu göstergesi. Kılıçdaroğlu açısından bakıldığında şehirde yarışı önde bitirmek çok uzak bir hayal olsa da, 45% seviyelerini hedefleyebilir pekala. Milletvekili seçimlerinde ise 2002 ve 2007'de 3 vekilin tamamını AKP'nin almasının ardından 2011'den beri 2 AKP - 1 CHP dengesi var, bu seçimde de bu dengenin bozulması imkansıza yakın.

Burdur:

2018'de İYİP'in 20.2% ile Türkiye genelinde en yüksek oyu olduğu il olmuştu Burdur. İYİP'in özellikle Ege ve Akdeniz'in iç bölgelerindeki gücüne ve burada MHP'nin oylarını İç Anadolu ve Kardeniz'e kıyasla daha fazla bölebildiğine dair önemli bir örnek Burdur. 2017'de referandumda 48% gibi yüksek bir Hayır oranı çıktıktan sonra 2018 ve 2019'da Cumhur İttifakı'nın ortalama 55% seviyelerinde kalması, yani oyunu 2017'yle kıyasladığımızda arttırmasını ise şehirdeki MHP'lilerin hatrı sayılır bir kısmının Hayır oyu kullandığı şeklinde yorumlamak mümkün. Milliyetçi oyların belirleyici olacağı Burdur'da Kılıçdaroğlu'nun 2017 Hayır oyunu referans alarak CB seçimlerinde yarışı Erdoğan'ın önünde bitireceğini öngörebiliriz. MV seçimlerinde ise hassas bir denge bulunuyor, 2018'de CHP ve İYİP ikilisi 20%'şer oy almış ve CHP kılpayı İYİP'in önünde bitirerek 1 vekil çıkarmıştı. Bu seçimde tek liste çıkarmaları halinde yarışı AKP'nin önünde bitirerek Millet İttifakı'na 1 vekil fazla çıkarma şansları vardı ancak bu olmadı. Her partinin ayrı girdiği senaryoda AKP'nin birinciliği bırakması çok zor duruyor, dolayısıyla yine 2018'deki gibi 2 vekil çıkaracaktır ve 3. vekil için CHP-İYİP yarışı izleyeceğiz.